Mbrojtja e dëshmitarëve dhe familjeve të tyre, gjatë një procesi të ndjeshëm gjyqësor, nuk është e kënaqshme në Kosovë, vlerëson misioni evropian për forcimin e sundimit të ligjit, i cili nënvizon se shumë prej atyre që vendosën të folën, nuk janë më.



Pa dashur të ndërlidhet me asnjë rast specifik, EULEX sqaron se çështja e kërcënimit të dëshmitarëve dhe programet e mbrojtjes së tyre janë larg të qenit funksionale.

“Ka pasur shumë raste kur dëshmitarët janë vrarë apo janë kërcënuar, ose familjet e tyre janë frikësuar, jo vetëm në Kosovë ose në Ballkan. Kjo ndodh edhe në vendet evropiane. Situata në Kosovë nuk është e kënaqshme, janë ndërmarr hapa nga autoritetet për të ofruar më shumë mbrojtje për dëshmitarët. Por, kjo do të merr kohë [derisa të ndodh]. Gjithkush e di se përmirësime të mëdha duhen bërë, në mënyrë që të ecën para dhe zhvilloj këtë fushë, sa më parë që të jetë e mundur”, thotë për Radion Evropa e Lirë, zëdhënësja e EULEX-it Françoise Lambert.

Përkundër mungesës së këtij standardi thelbësor, në ofrimin e mbrojtjes së dëshmitarëve të rëndësishëm, misioni evropian thotë të ketë një program funksional brenda dhe jashtë Kosovës, që e përbëjnë njerëz me përvojë në këtë fushë, siç thonë në EULEX, “jashtëzakonisht të ndjeshme”.

“Programet e mbrojtjes së dëshmitarëve, janë të komplikuara. Ka nivele të ndryshme të mbrojtjes, që ofrohen në kohë të ndryshme, dhe për njerëz të ndryshëm. Nuk është vetëm një standard i thjeshtë. Ato përpilohen në bazë të nevojës së njerëzve dhe nivelit aktual të rrezikut. Dhe gjithmonë, dëshirat dhe urimet e tyre janë prioritet absolut”, sqaron Lambert.

Shtatë ish-ushtarak të lartë të UÇK-së, janë paraburgosur të shtunën për shkak të mundësisë për të ndikuar tek tetë dëshmitarë sa janë në procesin e hapur rishtazi gjyqësor për krime lufte, kundër rastit të njohur si Grupi Drenica.

EULEX sqaron ndërkaq se nuk komenton as për një rast që ndodhet në hetime, por se programi që përdor për mbrojtjen e dëshmitarëve po testohet në vazhdimësi, dhe se “shumë njerëz e kanë provuar, dhe po e provojnë!”

“EULEX-ia ka zhvilluar këtë program, në mënyrë që t’i ndihmoj Kosovës që të merret me disa prej rasteve gjyqësore më të vështira dhe më sfiduese”, thotë Françoise Lambert për Radion Evropa e Lirë.

Në mesin e të dyshuarve për krime lufte, që u paraburgosen më 21 maj është edhe kryetari aktual i komunës së Skenderajt, Sami Lushtaku, ambasadori i Kosovës në Shqipëri, Sylejman Selimi, Sahit Jashari, Jahir Demaku, Zeqir Demaku, Hysni Thaçi e Avni Zabeli.